Σύλλογος Απανταχού Μαυρολιθαριτών

Στέκεται περήφανος και αγέρωχος. Άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα του τόπου, ο γερο-Πλάτανος κοιτάζει ψηλά και γράφει τη δική του ιστορία στο πέρασμα των αιώνων. Οπλαρχηγοί της επανάστασης του '21 στάθηκαν για λίγο κάτω από τη σκιά του. Ανδρούτσος, Πανουργιάς, Γκούρας, Δυοβουνιώτης, Γιώργης Καραϊσκάκης, Στρατηγός Μακρυγιάννης, αλλά και οι Βασιλείς Όθωνας και Αμαλία καθώς και ο Πρωθυπουργός Στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας.

Έναν αιώνα μετά, στις 20 Νοέμβρη 1942 συναντήθηκαν εκεί ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης και ο στρατηγός του ΕΔΕΣ Ναπολέων Ζέρβας, που ηγήθηκαν της επιχείρησης Harling. Δύο ξεχωριστές και ηγετικές προσωπικότητες που σχεδίασαν και έφεραν σε πέρας την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, την κορυφαία πράξη της Ενωμένης Εθνικής Αντίστασης των Ελλήνων κατά των κατακτητών.

Περιγραφή

Ο Πλάτανος του Μαυρολιθαρίου ανήκει στην οικογένεια των Πλατανοειδών, στο γένος Platanus orientalis ή αλλιώς Ανατολικός Πλάτανος. Πιθανολογείται ότι η ηλικία του ξεπερνά τα 400 χρόνια, ενώ το ύψος του αγγίζει τα 24,5 μ. Η περίμετρος του κορμού του είναι 8,40 μ. με συνολική διάμετρο (μετά της κόμης και τα απλωμένα κλαδιά) τα 20,80 μ. και μεγαλύτερο βραχίονα τα 4,10 μ. [σχήμα ελλειψοειδούς διαμέτρου 2,30 μ. (Β/Ν) και 3,20 μ. (Α/Δ)]. Καλύπτει 200 m². Αποτελεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα -συμβιώνοντας και συγκατοικώντας- με άλλους ζωικούς και φυτικούς οργανισμούς.

Ένα όνειρο ετών που έγινε πραγματικότητα

Τα τελευταία χρόνια ο αιωνόβιος πλάτανος του χωριού, ελκύει πολλούς επισκέπτες από τον Δήμο Δελφών και την ευρύτερη περιοχή. Με πρωτοβουλία του συμπατριώτη Μαυρολιθαρίτη δημοσιογράφου - φιλολόγου Γιώργου Καραχάλιου και ύστερα από πολύχρονες ενέργειές του, ο πλάτανος ανακηρύχθηκε επίσημα -τον Φεβρουάριο του 2014- σε "Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης".  [ΦΕΚ: ΑΑΠ 35 /4-2-2014].

Είχε προηγηθεί -τον Αύγουστο του 2012- Ειδική Εκδήλωση στην οποία μεταξύ άλλων παρουσιάστηκε η Μελέτη Ανακήρυξης του Πλατάνου σε "Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης". Μια πολυσήμαντη εκδήλωση, με τη συμμετοχή πολλών επισήμων και πλήθος κόσμου, την οποία κάλυψαν ειδησεογραφικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα, εφημερίδες και social media. 

Καλωσόρισμα του Προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου Χ. Παλιούρα

 Εκφώνηση λόγου από τον φιλόλογο και δημοσιογράφο Γ. Καραχάλιο

Εκφώνηση λόγου από τον γηραιότερο του χωριού Δ. Μώκο

Εκφώνηση μηνύματος της Νίκης Γουλανδρή από τη φιλόλογο Ν. Δραγάτση

  "Αέρας τα φυσάει τα πλατανόφυλλα, Θεός να τα φυλάει τα Ελληνόπουλα..."

(Γ. Τολιόπουλος στο κλαρίνο, Κ. Συλλαίου στην απόδοση)

Πρωτοβουλία/Προώθηση ανακήρυξης: Γιώργος Καραχάλιος, φιλόλογος - δημοσιογράφος

Ανάθεση Μελέτης ανακήρυξης: Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας (Αντιπεριφερειάρχης Γιώτα Γαζή)

Υλοποίηση ανακήρυξης: Κοινωφελές Ίδρυμα Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Κέντρο Γαία / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων/Υγροτόπων (Πρόεδρος Νίκη Γουλανδρή), Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας (Αντιπεριφερειάρχης Γιώτα Γαζή).

Υποστήριξη ανακήρυξης: Δήμος Δελφών (Δήμαρχος Νίκος Φουσέκης), Δήμος Καλλιέων (Αντιδήμαρχος  Λεωνίδας Καραγιάννης), Τοπικό Συμβούλιο Μαυρολιθαρίου (Πρόεδρος Χαράλαμπος Παλιούρας), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας/Στερεάς Ελλάδας).

Φορέας Διαχείρισης: Εθνικός Δρυμός Οίτης, Διεύθυνση Δασών Φωκίδας, Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, Ειδικό Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο.